طب کار و الزام به تشکیل پرونده پزشکی افراد شاغل

به موجب ماده 92 قانون کار کارفرمایان مسئولیت دارند، شاغلینی که نوع کار آنها مستعد بروز بیماری های ناشی از کار می باشد را حداقل سالی یک بار توسط مراکز طب کار واجد صلاحیت مورد معاینات شغلی سلامت و طب کار قرار دهند و برای آنها در سازمان خود پرونده پزشکی تشکیل دهند، تا وضعیت پزشکی فرد شاغل در طول مسئولیت تحت کنترل و پایش قرار داشته باشند.

عدم کنترل و تشخیص به موقع بیماری ناشی از کار یا عدم تشخیص علایم بروز و ابتلا در فرد شاغل می تواند برای کارفرمایان خسارت هایی در پی داشته باشد، چرا که به موجب این بند قانونی کارفرما و مسئولین مربوطه با رای شورای پزشکی وزارت کار مکلف خواهند شد بدون کاهش حقوق فرد شاغل، وی را در بخش دیگری از سازمان کاری خود به کار گیرند.

متن این ماده قانونی به شرح ذیل می باشد:

ماده 92 – کلیه واحدهای موضوع ماده 85 این قانون که شاغلین در آنها به اقتضای نوع کار در معرض بروز بیماریهای ناشی از کار قرار دارند باید برای‌همه افراد مذکور پرونده پزشکی تشکیل دهند و حداقل سالی یکبار توسط مراکز بهداشتی درمانی از آنها معاینه و آزمایشهای لازم را به عمل آورند و‌نتیجه را در پرونده مربوطه ضبط نمایند.
‌تبصره 1 – چنانچه با تشخیص شورای پزشکی نظر داده شود که فرد معاینه شده به بیماری ناشی از کار مبتلا یا در معرض ابتلا باشد کارفرما و‌مسئولین مربوطه مکلف هستند کار او را بر اساس نظریه شورای پزشکی مذکور بدون کاهش حق‌السعی، در قسمت مناسب دیگری تعیین نمایند.

کارفرمایان محترم با توجه به این الزام و تکلیف قانونی ضروری است با انجام معاینات و آزمایشات طب کار به صورت دوره های تعیین شده مناسب، وضعیت سلامت پرسنل سازمانی خود را تحت کنترل و پایش مستمر قرار دهند.

طب کار و ماده 85 قانون کار

در این نوشته به یکی از موارد مرتبط با معاینات و آزمایشات ایمنی طب کار در قانون کار کشور خواهیم پرداخت، تا مشخص گردد کارفرمایان محترم در قبال حفظ سلامت پرسنل و نیروی کار شاغل در محیط کار خود چه وظایفی را دارند:

تکلیف کارفرما در صیانت از نیروی انسانی کشور

همانطور که بر اساس قانون کار کشور کارفرمایان از حق قانونی به استخدام درآوردن نیروی کار و استفاده از منابع انسانی کشور برخوردار می باشند، در قبال این امر مسئولیت صیانت و حفاظت از نیروی کار در برابر مخاطرات ایمنی و بهداشتی ناشی از کار را نیز دارند، ماده 85 قانون کار در این مورد بیان می کند:

ماده 85 – برای صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور رعایت دستورالعملهایی که از طریق شورای عالی حفاظت فنی (‌جهت تأمین حفاظت‌فنی) و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (‌جهت جلوگیری از بیماری حرفه‌ای و تأمین بهداشت کار و کارگر و محیط کار) تدوین می‌شود، برای‌کلیه کارگاه‌ها، کارفرمایان، کارگران و کارآموزان الزامی است.

چنانچه در ماده 85 این قانون ملاحضه می کنید، برای ایفای مسئولیت صیانت از نیروی انسانی دو نهاد قانونی وظیفه تدوین دستور العمل ها را دارند:

• شورای عالی حفاظت فنی (شورای ده نفره مرکب از وزیر کار و امور اجتماعی یا معاون او که رییس شورا خواهد بود، معاون وزارت صنایع، معاون وزارت صنایع سنگین، معاون وزارت کشاورزی، معاون وزارت نفت، معاون وزارت معادن و فلزات، معاون وزارت جهاد سازندگی، رییس سازمان حفاظت محیط زیست، دو نفر از استادان باتجربه دانشگاه در رشته‌های فنی، دو نفر از مدیران صنایع، دو نفر از نمایندگان کارگران)
• وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

دستورالعمل های تدوین شده برای ایمنی محیط کار توسط شورای عالی حفاظت فنی تصویب میگردد و توسط “اداره کل بازرسی کار” که زیر مجموعه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است مورد اجرا و نظارت قرار  می گیرد. در حقیقت “شورای عالیحفاظت فنی” تنها نقش تدوین کننده این دستورالعمل ها را دارد، اما اجرا و نظارت و بازرسی از کارفرمایان و محیط های کاری وظیفه است که به عهده “اداره بازرسی کار” محول شده است. لذا کلیه کارفرمایان مشمول در قانون کار لازم است به واحد نیروی انسانی و واحد بهداشت و ایمنی محیط زیست خود پیاده سازی و اجرای این دستورالعمل ها را ابلاغ نمایند.

اما همانطور که در متن ماده 85 این قانون ملاحظه می کنید، تدوین دستورالعمل های مربوط به بهداشت و سلامت محیط کار و پرسنل بر عهده وزارت بهداشت گذاشته شده است.مراکز سلامت محیط کار به عنوان زیر مجموعه معاونت بهداشتی وزارت خانه، مسئولیت تدوین این دستورالعمل ها و اجرا و نظارت و بازرسی محیط های کاری را دارد. لذا در این بخش نیز کارفرمایان محترم با هماهنگی مدیران منابع انسانی و واحد بهداشت، ایمنی و سلامت در سازمان خود لازم است دستور العمل های “مرکز سلامت محیط کار” را در سازمان و محیط کار خود اجرا و پیاده سازی نمایند.

انجام معاینات و آزمایشات شغلی و طب کار و تشکیل پرونده پزشکی برای پرسنل یکی از الزاماتی است که وزارت بهداشت در این مورد برای کارفرمایان معین نموده است.

طب کار و قانون تامین اجتماعی

در این بخش قصد داریم یکی دیگر از قوانین مربوط به طب کار در ایران را معرفی نماییم.

قانون بیمه تامین اجتماعی انجام آزمایشات و معاینات طب کار را به عنوان یک الزام قانونی به عهده کلیه کارفرمایان مشمول قانون کار گذاشته است. سازمان تامین اجتماعی به استناد ماده 90 قانون بیمه تامین اجتماعی کلیه کارفرمایان را ملزم نموده است که معاینات و آزمایشات پزشکی لازم برای کلیه افراد شاغل در کارگاه و سازمان خود را در مراکز واجد صلاحیت طب کار انجام دهند. یکی از دلایل انجام معاینات طب کار توسط پزشک متخصص طب کار این است که مشخص شود که آیا کارگران و افراد شاغل قابلیت و استعداد جسمی و فیزیکی کار محول شده را دارا هستند یا خیر.